بیوه
بیوه(ثیب) در مقابل دوشیزه به زنیکه ازدواج کرده و پس از دخول (آمیزش) از همسرش جدا شده و یا شوهرش مرده است، گفته میشود.
شهوت
صوم: بوسیدن همسر و مانند آن چنانچه موجب تحریک شهوت گردد، برای روزه دار- بویژه جوان- مکروه است.
اگر بر اثر نگاه شهوت آمیزِ روزه دار به زن، منی از او خارج شود، در صورتی که خروج منی با چنین نگاهی عادت او باشد و قصد وی نیز از نگاه بیرون آمدن منی باشد، روزهاش باطل و قضا و کفاره بر او واجب میشود؛ اما اگر عادت او خروج منی نباشد و قصد آن را نیز نداشته باشد، آیا روزهاش باطل و قضا بر او واجب میگردد یا نه؟ مسئله محل اختلاف است
بکارت
بکارت از ریشه «ب ـ ک ـ ر» است و بکر در لغت به معنای هر چیز تازه و نو، ابتدا و آغاز هر چیز، هرکار جدید که مانند آن انجام نشده، فرزند نخستین، زن و مردی که با کسی همخوابی نکردهاند و... آمده است.
باکره
در اینکه معیار در باکره بودن زن چیست، چهار احتمال مطرح است:
۱. داشتن پرده دخترى.
۲. عدم زوال پرده دخترى با آمیزش؛ اعم از راه مشروع یا نامشروع.
۳. عدم زوال پرده دخترى از طریق آمیزش مشروع.
۴. زن شوهر نکرده.
اسباب بطلان عقد
وجود برخی عیوب در زن یا مرد، در صورت جهل به آنها پیش از عقد، مجوّز برهم زدن عقد ازدواج به وسیلۀ مرد یا زن است. دیوانگی، عنّین بودن، مجبوب بودن و به قول مشهور، اخته بودن در مرد، و دیوانگی، خوره، پیسی، قرن افضاء، نابینایی و رتق در زن، موجب ثبوت حق فسخ عقد برای زن یا مرد میشود.
ولایت در عقد ازدواج
افراد ذیل در عقد ازدواج ولایت دارند:
ارکان عقد ازدواج
بلوغ و عقل در اجرا کنندۀ صیغه عقد شرط است. بنابراین، عقد غیر بالغ خواهد برای خود یا دیگری، و نیز عقد دیوانه صحیح نیست.
ازدواج
ازدواج، همسر گرفتن مرد یا زن است که به سبب عقد ازدواج همراه با شرایط آن، تحقّق مییابد و از آن در باب نکاح و نیز به مناسبت در باب جهاد سخن رفته است.
آثار ازدواج
حکمتها و آثار مهمّی بر ازدواج مترتّب میشود که قرآن در آیاتی چند به آثار پرداخته است.
در برخی ازدواجها، هرچند زن و مرد با یکدیگر زندگی میکنند، لکن اهدافی که باید در زندگی حاکم باشد، از میان میرود و دو طرف بهرهای از زندگی مشترک نمیبرند.
در ذیل به برخی از این آثار و اهداف ازدواج پرداخته میشود.
ولایت بر عقد ازدواج
از آیاتی استفاده میشود که در عقد زناشویی، اصلیترین مرجع تصمیمگیرنده، زن و شوهر هستند و این مطلب، به رغم محدودیتهایی که برای زنان در طول تاریخ و عصر جاهلیت وجود داشته، جالب توجّه است.
آیه۲۳۰ سوره بقره ، نکاح را به زن نسبت میدهد و تحقّق آن را به اراده او میداند: «...حتّی تَنِکحَ زَوجًا غَیرَه...»، و در ادامه آیه، حقّ بازگشت با عقد جدید، پس از طلاق محلّل را برعهده خود زن و شوهر پیشین میگذارد: «...فَلاجُناحَ عَلَیهِما اَن یتَراجَعا...».
آیات ۲۳۲ و ۲۳۴ سوره بقره زنان را پس از تمام شدن عدّه طلاق و وفات، صاحب اختیار میداند و دیگران را از دخالت در امور آنان برحذر میدارد: «واِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ اَجَلَهُنَّ فلاتَعضُلوهُنَّ اَن ینکحنَ اَزوجَهُنَّ اِذا تَرضَوا بَینَهم بِالمعروف... ...فاِذا بَلَغنَ اَجلَهُنَّ فَلا جُناحَ عَلَیکم فیما فَعَلنَ فِی اَنفُسِهِنَّ بِالمَعروفِ...».
شرایط عقد
در عقد ازدواج، شرایطی معتبر است؛ ازجمله قصد انشاء و توجّه به مضمونِ عقد، موالات (فاصله نیفتادن بین ایجاب و قبول)، تنجیز (قطعی بودن عقد و معلّق نبودن بر کاری یا وصفی یا...) و تعیین زن و شوهر به نام یا وصف یا اشاره؛ بهویژه اگر ولی یا وکیل، عقد را اجرا کنند؛ بنابراین اگر پدری بگوید: «زوّجتک اِحدَی بَناتی» عقد صحیح نیست.
آغاز زندگی زناشویی با عقد
آغاز زندگی مشترک، با عقد شروع میشود که به گفته برخی مقصود از «پیمان محکم» زنان از مردان در آیه۲۱ سوره نساء ، عقد (صیغه) ازدواج است : «واَخَذنَ مِنکم میثـقًا غَلیظا».