نفقه در قرآن كريم
«وجوب نفقه جزء مسلمات فقه و حقوق اسلامي است. و بر آيات و روايات واصله مبتني ميباشد.» نظير آيه شريفه 233 از سوره مباركه بقره كه ميفرمايد: «و مادران بايستي دو سال كامل فرزندان خود را شير دهند آن كسي كه خواهد فرزند را شير تمام دهد و به عهدهي صاحب فرزند است كه خوراك و لباس مادر را به حد متعارف بدهند،
هيچكس را تكليف جز به اندازهي طاقت نكنند، نبايد مادر در نگهباني فرزند به زحمت و زيان افتد و نه پدر بيش از متعارف متضرر شود و اگر كودك را پدر نبود وارث او بايد در نگهداري قيام كنند و اگر زن و شوهر به رضايت يكديگر جدايي طفل را اختيار كنند هر دو را رواست آنگاه اگر خواهند كه مادران فرزندان را شير دهند آن هم روا باشد در صورتي كه مادر را حقوقي به متعارف بدهيد و از خدا بترسيد و بدانيد كه خداوند از كردار شما كاملاً آگاه است.»
و آيات شريفه 6 و 7 سوره مباركه طلاق كه امر فرموده: «زناني كه طلاق رجعي دهيد تا در عدهاند) باز آنها را در همان منزل خويش بنشانيد و به ايشان (در نفقه و سكني) آزار و زيان نرسانيد تا آنان را در مضيقه و رنج در افكنيد (كه به ناچار از حق بگذرند) و به زنان مطلقه اگر حامله باشند تا وقت وضع حمل نفقه دهيد آنگاه اگر فرزند شما را شير دهند اجرتشان را با قرارداد متعارف بين خود بپردازيد و اگر باهم سختگيري كنيد مادر طفل صرف نظر كند ديگري را براي شيردادن طلبيد. »«7ـ تا مرد دارا به وسعت و فراواني نفقهي زن شيرده دهد و آنان كه نادار و تنگ معيشت است هم از آنچه خدا به او داده انفاق كند خدا هيچكس را جز آنچه توانايي داده تكليف نميكند و خدا به زودي بعد هر سختي آساني قرار دهد.
نكتهي جالب توجه آنكه در تمامي متون فقهي درخصوص نفقه زوجه ، آنچه در ذكر مصاديق مشترك و ثابت است خوراك و پوشاك است و در آيه شريفه 233 سوره مباركه بقره نيز از خوراك و پوشاك نام ميبرد و مسئله ديگر نيز موضوع رفع نياز زن «در حد متعارف» است كه مورد صراحت آيات مذكور قرار گرفته است و متون قانوني نيز متاثر از آن ميباشد.
در آيات فوقالذكر، قرآن كريم به بيان حكم پرداخت نفقه در زمان حيات و نيز فوت زوجه پرداخته است و همچنين در آياتي ديگر به بيان مسائل ديگر مرتبط با اين امر ميپردازد، من جمله در آيه شريفه 232 از سوره مباركه بقره احكام نفقه مطلقه را تبيين مينمايد. آيه ديگر در اين رابطه آيه شريفه 1 از سوره مباركه طلاق ميباشد كه به مسئله نگهداري زوجه مطلقه در زمان عده در مسكن زوج ميپردازد كه به هر حال بار مالي به دنبال خواهد داشت.
همچنين آيه مباركه 240 سوره بقره نيز ميفرمايد: مرداني كه بميرند و زنانشان زنده بمانند بايد وصيت كنند كه آنها را نفقه دهند تا يكسال و از خانه شوهر بيرون نكنند پس اگر زنها خارج شوند شما را گناهي نيست از آنچه آنها دربارهي خود در حدود شرع بگزينند و خدا به هر كار توانا و داناست .
ضمناً آية شريفه 34 از سوره مباركه نساء در ابتدا به مسئلة رياست مرد و سپس به موضوع وجوب نفقه زوجه اشاره دارد.
البته مصدر انفاق و مشتقات آن در جاي جاي قرآن در معناي لغوي به چشم ميخورد، من باب مثال ذكر اين نكته خالي از لطف نيست كه آيات ابتدايي قرآن كريم و بزرگترين سورة آن، آنجا كه اوصاف متقين را ذكر ميفرمايد، مزين به تاكيد در خصوص انفاق آن هم بلافاصله و در كنار اقامه نماز ميباشد.