عِدِّه مدت زمانی است که زن پس از جدایی یا مرگ شوهرش باید از ازدواج خودداری کند. این مدت با توجه به نوع پایان ازدواج (مرگ همسر یا طلاق یا فسخ نکاح)، نوع ازدواج (دائم یا موقت) و شرایط باروری زن یا بارداری او متغیر است. فلسفهٔ وضع عده جلوگیری از اختلاط نسل و احترام به رابطهٔ زناشویی سابق و تعبد است.
در صورتی که زن در هنگام عده با مردی ازدواج کند ازدواج آنان باطل است و در صورت آگاهی از حکم عده ازدواج آن مرد و زن با یکدیگر برای همیشه حرام است. همچنین شوهر در هنگام عده طلاق رجعی حق دارد از طلاق رجوع کند. بطور کلی در عدهِٔ طلاق رجعی حقوق و تکالیف زن و شوهر نسبت به یکدیگر همچنان برقرار است؛ مثلاً شوهر باید به زن نفقه بدهد، در صورت مرگ یکی دیگری از او ارث می‌برد و اگر در زمان عده طلاق رجعی رابطهٔ جنسی خارج از چارچوب ازدواج با شخصی از جنس مخالف برقرار کنند به حد زنای محصنه یعنی سنگسار محکوم خواهند شد.

قرآن و ازدواج موقت

"فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضة..."
گویا ضمیر در کلمه (به) به چیزی بر می‏گردد که از جمله "و احل لکم ماوراء ذلکم" استفاده می‏شود، و آن عبارت است از رسیدن به کام شهوت، و یا هر تعبیری که این معنا را برساند، در نتیجه کلمه (ما) برای توقیف - و به معنای هر زمانی که - خواهد بود، و جار و مجرور (منهن) متعلق است‏به جمله (استمتعتم)، و معنای جمله این است که هر زمانی که از زنان با گرفتن کام تمتع بردید فریضة و وجوبا باید اجرت ایشان را به خود ایشان بدهید.

نکات مهم و کاربردی در خصوص ازدواج موقت (صیغه)

مواردی که ثبت ازدواج موقت (صیغه )برای مرد (شوهر) الزامی است بر اساس آخرین قوانین و مقررات:
اولا –بر اساس قانون حمایت خانواده در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران ،نکاح دائم که مبنای تشکیل خانواده است مورد حمایت میباشد اما نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است لذا:

آيا عقد موقّت با خواهر زن جايز است؟
همه مراجع: خير، تا وقتى كه آن زن در عقد او است، نمى‏تواند با خواهرش ازدواج كند، خواه عقد دائم باشد يا موقت.توضيح المسائل مراجع، م 2390 ؛ آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 2454 و آيت الله نورى، توضيح المسائل، م 2386 و آيت الله خامنه‏اى، استفتاء، س 708.

اخیراً مشاهده می شود که نامزدها برای رفت و آمد بیشتر و آشنایی و فراهم شدن زمینه ازدواج، اقدام به عقد موقت در دوره نامزدی می نمایند که عرفاً به آن «صیغه محرمیّت» می گویند.

 

پاسخ:

يكى از قوانين درخشان اسلام از ديدگاه مذهب جعفرى- كه مذهب رسمى كشور ماست- اين است كه ازدواج به دو نحو مى ‏تواند صورت بگيرد: دائم و موقت. ازدواج موقت و دائم در پاره ‏اى از آثار با هم يكى هستند و در قسمتى اختلاف دارند:

پرسش:

شهید مطهری در تفیسر سوره نور می فرماید: ازدواج موقت برای مردان در صورتی ثواب دارد که مرد زن ثابت نداشته باشد، یعنی اگر مردی زن دائمی و در دسترس داشته باشد و برای تنوع و لذت این کار را بکند نه تنها ثواب نبرده بلکه گناه هم کرده است، آیا در حال حاضر این مطلب درست است یا غلط؟

نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد؛

مطابق یافته‌ها مردان به طور معنی‌داری بیش از زنان، افراد مجرد بیش از افراد متأهل، افراد شاغل به کار بیش از افراد محصل و خانه‌دار، افراد ساکن در جنوب شهر بیش از افراد ساکن در سایر مناطق جغرافیایی شهر و همچنین افرادی که در خانواده و اقوام آنها سابقه ازدواج موقت وجود دارد، بیش از سایرین نسبت به ازدواج موقت گرایش دارند.

تحلیل یکم: افزایش "ثبت"، تابعی از افزایش "وقوع" ازدواج موقت است از نگاه یک تحلیلگر حقوقی، فرضیه یکم این است که افزایش 10 درصدی "ثبت" ازدواج موقت، نشان دهنده افزایش حدوداً 10 درصدی "وقوع" ازدواج موقت و در واقع تابع مستقیمی از آن است. طبق این فرضیه، آمار کل ازدواج موقت در شش ماهه اول سال 92 نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود 10 درصد افزایش یافته است.

الفبای ازدواج موقت

نهاد ازدواج موقت از بدو تاسیس (صدر اسلام) تا کنون همیشه از مسائل شبهه‌ برانگیز و مبهم بوده‌است. پس از انقلاب و به‌ویژه در دهه‌ی اخیر با توجه به میزان بالای جمعیت جوان کشور و دشواری شرایط ازدواج و عوامل دیگر ازدواج موقت تبدیل به یکی از مسائل مطرح جامعه شد.

جاری کردن صیغه محرمیت در ازدواج موقت شرایط ازدواج موقت

1. به عربى صحيح خوانده شود به احتياط واجب، و اگر خود مرد و زن نتوانند صيغه را به عربى صحيح بخوانند به‏ هر لفظ‏ى كه صيغه را بخوانند صحيح است و لازم هم نيست كه وكيل بگيرند اما بايد لفظ‏ى بگويند كه معنى "زوجت و قبلت" را بفهماند.