اسرار مهریه با ارقام نجومی و بیش از عرف جامعه
زن و شوهر تقاضای طلاق دارند. آن هم طلاق توافقی دادگاه با صدور حکم جدایی، مرد را موظف کرد هر ماه یک سکه از 124 هزار سکه مهریه زن را بپردازد. با یک محاسبه سرانگشتی میتوان نتیجه گرفت مرد باید 10هزار و 333 سال یعنی سال 1717 هجری هر ماه یک سکه به زن بپردازد. کم نیستند
مردانی که امروز به حق یا ناحق به دلیل عدم پرداخت مهریه در زندانها به سر میبرند. مردانی مغرور و مدعی که در آغاز زندگی مشترک بدون اندیشیدن به آیندهای که در انتظارشان است، نسبت به قبول مهریه چند هزار سکهای، حالا عمرشان را پشت میله های زندان هدر میدهند. موضوع مهریه یک سنت حسنه اسلامی و ایرانی است که متاسفانه در سالهای اخیر به شدت از سوی خانوادههای ایرانی دچار دستخوش و تغیییر و تحول شده است، به طوری که گاهی بحث بر سر مهریه آنقدر بالا میگیرد که وصلتی به خاطر اختلاف نظر درباره مهریه، هیچگاه سر نمیگیرد.
در مورد مهریه چه فکر میکنید؟ اصلاً تا به حال به این فکر کردهاید که فلسفه وجودی مهریه چیست؟ مهریه که به آن مهر وکابین و صداق نیز میگویند، مالی است که مرد در هنگام عقد، موظف میشود به همسرش پرداخت کند. تعیین مهر در عقد دائم واجب نیست و بدون آن نیز عقد صحیح است ولی پس از ازدواج، در صورت مطالبهی زن، باید مهری معادل مهر رایج پرداخت شود، که در اصطلاح فقهی به این گونه مهر «مهرالمثل» میگویند. «مهرالمسمی» مهری است که مقدار آن در ضمن عقد نکاح معین شده و در صورتی که مدتی برای مهر در عقد تعیین نشده باشد، زن حق دارد مهر خود را فوراً مطالبه کند.
مستحب است که مهریه بیش از مقدار «مهرالسنه» نباشد. مهرالسنه مهری است که پیغمبر صلیالله علیهواله وسلم برای همسران خود معین فرموده و مقدارش 500درهم، معادل پنجاه دینار طلا بود در احادیث فراوانی از تعیین مهریه های کلان نهی شده است. به موجب قانون مدنی ایران، هر چیزی که مالیت داشته و قابل تملک باشد میتواند موضوع مهریه قرار بگیرد، مثل وجه نقد، زمین، خانه، اتومبیل و غیره، در صورتی که مهریه مال غیرمنقول و متعلق به غیر باشد باید هنگام وقوع عقد یا پیش از آن به زوجه انتقال یابد. موضوع مهریه سالهاست که در بین خانوادههای ایرانی مطرح بوده و افزایش و تعیین سقف برای آن مسالهای است که همواره از سوی کارشناسان و قانونگذاران بیان میشود. در سالهای گذشته میزان مهر از یک جلد قرآن کریم، یک سکه طلا یا شاخه نبات فراتر نمیرفت اما ارقام نجومی که اکنون مطرح است باعث میشود به این بیندیشیم که آیا واقعا مهریه تضمین کننده خوشبختی و رفاه است؟
کــسانی که معتقد به برابری حقوق زن و مرد هستند اغلب مهریه را نوعی قیمت گذاری بر زن میدانند. این افراد اعتقاد دارند که ریشه این سنت به نگاه ج * ن * س * یتی موجود به زن بر میگردد و اینکه زن کالایی است که برای تملک آن باید مثل هر کالای دیگر بهایی پرداخت کند.به جرات میتوان گفت اگر فلسفه مهریه برای زن و مرد به خوبی روشن بود و خانواده ها چرایی این باور دینی را به خوبی درک میکردند بر میزان مهریه تاثیر میگذاشت. از نظر دین، مهریه عطیهای است که عاشقانه از طرف مرد به زن برای جلب محبت و عشق او داده میشود و قرار نیست، مهریه هم مانند خیلی از سندهای دیگر فقط نوشته و بایگانی شود بلکه قرار است این هدیه به زن اعطا شود. اینکه میگوییم «مهریه را چه کــسی داده، چه کــسی گرفته» یک باور غلط است. لذا مهریه ای قابل پرداخت است که وجه آن موجود- مطابق دارایی داماد- باشد. وقتی مردی، مهریه ای بسیار بیشتر از دارایی خود را قبول میکند در عمل خود صداقت ندارد چرا که او با این دید که فقط نوشته و پرداخت نمیشود، سند مهریه را امضا میکند و نتیجهی این عمل چیزی جز افزایش زندانیان فراری از پرداخت مهریه نیست که تعدادشان هم مدام افزایش پیدا میکند.
براساس اعلام ستاد دیه کشور در حال حاضر 1300نفر به دلیل یک اشتباه در آغاز زندگی مشترک، حالا مدتها در پشت میله های زندان زندگی را سپری خواهند کرد. در مورد مهریه نظریات متعددی وجود دارد. مدافعان حقوق زنان با وجود اینکه این رسم را نوعی توهین به زن تلقی میکنند اما با این وجود در شرایط کنونی، آن را به روزنهای برای بهبود نسبی وضعیت زن بعد از جدایی میدانند. کــسانی که معتقد به برابری حقوق زن و مرد هستند اغلب مهریه را نوعی قیمت گذاری بر زن میدانند. این افراد اعتقاد دارند که ریشه این سنت به نگاه ج * ن * س * یتی موجود به زن بر میگردد و اینکه زن کالایی است که برای تملک آن باید مثل هر کالای دیگر بهایی پرداخت کند. ستوده وکیل و حقوقدان معتقد است مهریه میتواند در مواقع خطر به کمک زن بیاید. به گفته این وکیل و حقوقدان، دیدگاه اجتماعی به مهریه زن به گونهایست که زن را اساساً مستحق دریافت چنین مهریهای نمیدانند.
متاسفانه آنقدر که تمرکز روی مهریه که بیشتر یک پرستیژ اجتماعی است تاکید میکنند، تقریباً هیچکدام از دخــترها روی هیچیک از حقوقی که میتوانند داشته باشند تاکید نمیکنند.در زندگی مشترکی که به هر حال دو نفر با همکاری هم اموالی را جمعآوری کردهاند، قانون ما چنین میگوید که تمام اموال و دارایی هایی که ضروری مرد است باید محفوظ بماند و مهریه زن در وضعیت کاملاً نا متعادلی قرار میگیرد. ستوده دو کارکرد برای مهریه قائل است: زمانی که مرد بعد از سالها زندگی مشترک بخواهد زن را طلاق دهد و زن با دریافت مهریه میتواند سرمایهای برای خود دست و پا کند، البته اگر باز هم مرد بخواهد و بتواند مهریه را بپردازد. کارکرد دوم مهریه زمانی است که زن میخواهد به زندگی مشترک پایان دهد و مرد راضی به طلاق نیست که در این حالت زن با بخشش مهریه شاید بتواند مرد را راضی به طلاق سازد.ستوده به زمانی اشاره میکند که مهریههای بسیار کم رایج بود و طلاقهایی که به همین دلیل به سهولت انجام میگرفت: «در یک دورههایی، در ایران مهریه های بسیار کمی برای زنان قرار داده میشد. یک جو اجتماعی ایجاد شده بود و میدانید که آن ماجراها به آسیبهای بسیار متعددی علیه زنان و نهاد خانواده و کودکان منجر شد.
به این دلیل که بسیاری از مردان با تمسک به مهریه پایین خانم، بعد از 20 سال قید زندگی را میزدند و با زن جدیدی ازدواج میکردند و آن خانم با 3 یا 4بچه راهی کوچه و خیابان میشد در مقابل اما دیدگاه دیگری وجود دارد که میگوید دخــتران نباید به امید مهریه بمانند بلکه باید تواناییهای خود را برای اداره یک زندگی مستقل بالا ببرند و یا از دیگر راه کارهای قانونی استفاده کنند. یک جامعه شناس، از طرفداران این دیدگاه میگوید: «در شرایط امروزه واقعیت این است که دخــتر و پسر باید آنقدر استقلال مالی، استقلال اجتماعی، استقلال فکری داشته باشند که، بخصوص دخــترها، چشم به مهریه ندوزند که زندگی خودشان را از طریق مهریه ای که همسر به آنها میدهد بخواهند تامین کنند ما میبینیم که مهریه تا به امروز نه تضمین زندگی بوده، نه وقتی که میزان مهریه بالا رفته و زنها توانستند آن را اجرا بگذارند صمیمت را در زندگی به وجود آورده، و از طرفی باعث شده یکــسری از زنها بدون پول بعد از طلاق بیرون انداخته بشوند و هیچ سهمی از اموال خانه نداشته باشند. با افزایش آن هم، مردان را به زندان انداختند».
اعزاری به شروط ضمن عقد اشاره میکند و اینکه علی رغم تمامی قوانین باز هم زنان میتوانند در هنگام عقد امتیازاتی برای خود قائل شوند: «درست است که قانون ما هنوز این امکان را به زنان نمیدهد، اما موقع ازدواج دخــترهای ما میتوانند بسیاری از چیزها را در خواست کنند. متاسفانه آنقدر که تمرکز روی مهریه که بیشتر یک پرستیژ اجتماعی است تاکید میکنند، تقریباً هیچکدام از دخــترها روی هیچیک از حقوقی که میتوانند داشته باشند تاکید نمیکنند. دخــترها در موقع ازدواج شروطی را که میتوانند اضافه کنند. حتی میتوانند در اموال هم شریک بشوند، اگر بخواهند این شروط را اضافه کنند. این منطقیتر به چشم من میآید تا بخواهند مهریه را زیاد کنند».
راستش از قدیم گفتهاند سنگ بزرگ علامت نزدن است. . آیتالله محمد موسوی بجنوردی نیز میگوید: هدیهای برای زن باید حد متعارفی داشته باشد که شوهر توان پرداخت آن را داشته باشد. وی در ادامه افزود: اگر بخواهیم سقف مهریه را پایین بیاوریم باید در جامعه فرهنگسازی کنیم یعنی به گونهای برای مردم بیان کنیم که ارزش زن به زیاد بودن مهریه نیست. متاسفانه امروزه تعریف و تلقی که از مهریه میشود غلط است. چرا که آن را ضمانت زندگی میدانند؟ در صورتی که اگر زوجین با هم تفاهم و سازگاری نداشته باشند، هیچ چیزی، نمیتواند مانع جدایی شود. آنچه در زندگی مهم است گذشت، تفاهم و شناخت است و برای تضمین میتوان در عقدنامه شرط و شروطی گذاشت که مشکلات را به حداقل برسانند.
اسرار مهریه با ارقام نجومی و بیش از عرف جامعه
منبع:حق گستر
لطفا صبر کنید ...